زارایا

زن ها داریه ها را بر می دارند..دست ها ضرب می گیرند... آرام آرام داریه ها روی ِ موج ِ هماهنگ ِ دست ها بالا  و پایین می روند......سماع اغاز می شود، داریه ها سر ِ دست ِ زنان روی ِ هوا می رقصند... هلهله بلند می شود .... انگشت ها به لب می روند و کِل می کشند........ زن ها یکصدا می خوانند.... 

مردها دایره می زنند... قاعده ی ریاضی ِ بازی تکمیل می شود مبادا یکی طاق بماند!..... آتش می شود مرکز ...... مردها یکدست سفید پوشند به نیایش ِ شادمانه ....  دست های ِ ساقی، آرام، مضراب را توی ِ هوا می چرخاند... اولین شادباش می ریزد ..... هنوز مضراب بازار گرمی می کند..... شادباش ِ بعدی التماس می کند..... جوان ترها بی قراری می کنند...... بالاخره مضراب کوتاه می آید ... توی ِ هوا چرخی می زند ، فرود می آید و با تمام ِ توانی که برای ِ این روزها نگه داشته است ، روی ِ طبل ِ  شادی ِ آدم ها می کوبد ...  آرام آرام اولین گام ها  دایره را خلاف  ِ جهت ِ عقربه های ِ نامراد حرکت می دهند....!

در سُرنا می دمند..... گویی محشر آغاز می شود.... چوب ها هماهنگ بالا می آیند و به هم می خورند..... مضراب از این همه نظم و سماع سرمست می شود ... ضربه ها تند تر می شود... تند تر و تندتر  ...... دست ها بالا می روند و چوب ها بالاتر......  چکاچک ِ چوب ها و رقص ِ مستانه ی ِ جوان های ِ اساطیری ِ این دیار، زبانه های ِ آتش را مست می کند... آتش به وجد می آید و سرخ تر می شود.... ریتم تند تر می شود .....  دُهُل چی مضراب را می گرداند توی ِ آسمان ، تو گویی انگار برای ِ همه ِ  تقدیرهای ِ بارانی  خط و نشان می کشد..!.. دایره می چرخد و می چرخد.... و چه زیبا می چرخند.... انگار دلم را  روی ِ دایره می گردانند... اسپند برای ِ  ناکامی ِ همه ی ِ شوربختی ها، در بطن ِ آتش دعا می خواند....... بوی ِ خوش ِ دودنی*، " شادی و اَل َ باش*" ِ مردم را کامل می کند...

جوان های ِ برومند چه دلی می برند از دختران ِ کویر..... دستمال های دستبافت، عرق های ِ مردانه را خشک می کنند.......  همه را بر می دارد این آهنگ ....   تریز* های لباس های ِ سفید بر قامت  ِ بلند ِ  جوانان ِ سیاه چشم می رقصند......

صدای ِ میانه مردی* از مرکز ِ این منظومه ی ِ دوار ، ضرب آهنگ ِ چوب ها را منظم می کند....   خوش می خواند... و  پای ِ لیلا را به مردانه ترین لحظات ِ شاد ِ یک اصالت باز می کند......از عشق ِ لیلا، جنون ِ چوب ها صدا می کند.....  در شعاع ِ این دایره، بخت ِ نیک ، پلاس * زده است......

نگاهم ذوق می کند و ناگزیرم به  کنار زدن ِ پرده ی ِ خیسی که دیدم را تار می کند ..!

بگذار اعتراف کنم بی هیچ شرمی از نگاه ِ محجوب ِ تو، که دخترانه ترین آرزوهای ِ زندگی ام را کنار ِ همین دایره مشق کرده ام......  می خواستم قسمتم را از دایره ی ِ تقدیر ِ این چوب ها بیرون بکشم...!!

و حالا چه آرزوی ِ محالی شده است آن رویاهای ِ دخترانه  .!

حالا سرا*(s.rA) ها  به اندازه ی ِ دایره ی ِ شادی ِ آدم ها بزرگ نیستند.. ... سماعی* گم شد .... تالارها برای ِ سه چاپی* نچسب شده اند.... چوکی*(chovaki) ها  بی آسمان ِ شب، بی حضور ِ آتش های ِ پاک، جایی برای رویا پردازی های ِ رومانتیک ِ آدم نمی گذارند.......

آن تمدنمان را گندم کُشت و شادی هایمان را این تمدن!

 دلم می سوزد برای کِنجَکَن ِ *(kenjako) از نسل ِ من که مجنون هایشان،از سِحر ِ جنون ِ آتش بی خبرند....

 بغض می کنم برای پسران ِ سیاه چشم ِ سرزمینم که دیگر راه های ِ اصیل ، برای ِ دلبری از نگاه ِ شب ِ دختران ِ کویر ندارند....

 نسل ما دارد غریب می شود...

دارند غریبمان می کنند....!

من ، دلم لک زده برای روزهایی که پلپلاسی * های ِ خوش یمن  و جیرجیرک ها برای شنیدن ِ صدای ِ سحرانگیز ِبحث  ُ بیت* های ِ مادران ِ خورشید به صف می شدند.....

دلم هلهله ی ِ تمدنی را می خواهد که آهوان ِ رمیده ی ِ دشت را پناه می داد...  دلم برای مردهایی از  تبار ِ اساطیر تنگ است که دست ِ کم بویی از مرام می بردند....

دلم تنگ است و تو نیستی تا ببینی چه طور شادی ِ  اساطیری مان را چشم زدند....!

نیستی ببینی بی پناهی ِ تمدنی به قدمت ِ عزت ِ یک ملت را......

 دودنی : اسپند

ال َ باش: شادی کردن و رقصیدن ، خوشحالی ِ زیاد

تریز (triz): چین های ِ لباس

میانه مرد: مرد ِ میانسال

پلاس (palAs) : چادر، خیمه

سرا(s.rA) : حیاط

سماع : نوعی رقص که در سیستان به صورت دوار و چرخشی

چوکی(chovaki) : چوب بازی، رقص محلی سیستان

کِنجَ *(kenja) : دختر

پلپلاسی : پرستو در گویش سیستانی

بحث ُبیت: نوعی مشاعره بین زنان و مردان ِ سیستانی به ویژه درجشن های ِ عروسی