اجغون ؛ گیاه بومی منطقه سیستان
گیاه اجغون با تلفظ محلی اجغو (a:jqu) در واقع اکوتایپی از گیاه شناخته شده زنیان می باشد که بومی منطقه سیستان بوده و از قدیم الایام در این منطقه مورد استفاده طبی و درمانی قرار می گرفته است؛ این گیاه از تیره جعفری (Umbelliferae) و گونه Trachyspermum copticum بوده و جالب آن است که در زبان لاتین با نام Ajwain نیز شناخته می شود که بر اساس ملاحظات زبانشناسی با تلفظ سیستانی آن یعنی اجغو همتراز و هم ریشه می باشد .
کاربرد سنتی این گیاه در سیستان برای رفع گلو درد و التهابات حلق می بوده است؛ اما بخوانیم از سایر مشخصات این گیاه :
زنيان يا تخم گياه از نظر طبيعت مانند زيره ها گرم و خشك است و از نظر خواص ضد اسپاسم، تونيك، محرك و بادشكن است و معمولا در تهيه مشمعهايي كه بريا تسكين درد به كار مي رود داخل مي شود. له كرده و كوبيده آن به عنوان داروي استعمال داخلي براي رفع بيماري هاي معده و كبد و ناراحتي گلو و سرفه و روماتيسم تجويز مي شود. زنيان منبع بسيار غني از تيمول ضد عفوني كننده مكعروف است . در هندوستان از زنيان به عنوان ضد عفوني كننده و براي تقويت معده و همچنين به عناون بادشكن و تونيك و براي قطع اسهال و رفع سو هاضمه و دردهاي حاد شكم يا قولنج و معالجه سو تجويز مي شود. ازريشه گياه نيز به عناون مدر و بادشكن به صورت دم كرده مصرف مي شود. مقدار خوراك ان درم صرف داخلي مانند زيره سياه و كمي كمتر ازآن است. بايد توجه شود كه اشخاص گرم مزاج يا از آن استفاده نكنند و يا درموارد لزوم به مقدار كم و توام با گياهان دارويي سرد ميل كنند.
منابع :
بانک اطلاعاتی آمایش سیستان و بلوچستان
ویکی پدیا
توضیح لوگو: نقشمایهٔ یکی از ظروف سفالین مکشوفه در شهر سوخته سیستان (هزارهٔ سوم پیش از میلاد).